Ο Άγιος Βασίλειος Λακωνίας στην πρώιμη μυκηναϊκή εποχή: πρώτα συμπεράσματα από το Βόρειο Νεκροταφείο. (The site of Ayios Vasileios in Laconia in ther Early Mycenaean period: first results from the North Cemetery

Description

Ο Άγιος Βασίλειος Λακωνίας στην πρώιμη μυκηναϊκή εποχή: πρώτα συμπεράσματα από το Βόρειο Νεκροταφείο

Ο εντοπισμός του μυκηναϊκού ανακτόρου στον ´Αγιο Βασίλειο Λακωνίας το 2008 υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών. Η συστηματική ανασκαφή υπό τη διεύθυνση της Αδαμαντίας Βασιλογάμβρου και την αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας έφερε στο φως ένα μνημειώδες αρχιτεκτονικό συγκρότημα, πινακίδες Γραμμικής Β και πλούσια ευρήματα, που δεν αφήνουν καμμία αμφιβολία ότι ο ´Αγιος Βασίλειος υπήρξε, τουλάχιστον κατά την ΥΕΙΙΙΑ και τις πρώτες φάσεις της ΥΕΙΙΙΒ εποχής, η έδρα της πολιτικής εξουσίας στη μυκηναϊκή Λακωνία. Η ανακάλυψη ενός νέου ανακτόρου εγείρει πολλά ενδιαφέροντα ερωτήματα, αλλά στην ομιλία αυτή θα επικεντρωθώ μονο σε δύο από αυτά: Πώς εξασφάλισε ο ´Αγιος Βασίλειος την υπεροχή στο πολιτικό τοπίο της μυκηναϊκής Λακωνίας, στο οποίο μέχρι τώρα οι κύριες θέσεις ήταν το Μενελάιο, το Παλαιοπύργι-Βαφειό, ή η Πελλάνα;; Μπορούμε να διαπιστώσουμε την ανάδυση κάποιας άρχουσας κοινωνικής ομάδας στον ´Αγιο Βασίλειο πριν την ανέγερση του ανακτόρου, δηλαδή κατά τη διάρκεια της πρώιμης μυκηναϊκής εποχής;; Καθώς η ανασκαφή του ανακτορικού συγκροτήματος έχει φτάσει στα κατώτερα στρώματα σε πολύ λίγα και περιορισμένης έκτασης σημεία, μόνον ένας τομέας της ανασκαφής, το πρώιμο μυκηναϊκό νεκροταφείο του οικισμού, το λεγόμενο Βόρειο Νεκροταφείο, μπορεί να μας παράσχει κάποια στοιχεία. Το Βόρειο Νεκροταφείο ιδρύθηκε στο τέλος της ΜΕΙΙΙ περιόδου σε απόσταση μόλις 50 μέτρων από τον οικισμό, παρέμεινε σε χρήση κατά τη διάρκεια της ΥΕΙ-ΥΕΙΙ περιόδου, και χρησιμοποιήθηκε σποραδικά για ταφές νηπίων στην ΥΕΙΙΙΑ-Β περίοδο. Στην ομιλία θα παρουσιάσω τις κοινωνικές εξελίξεις στον ´Αγιο Βασίλειο με βάση την εξέλιξη των ταφικών πρακτικών από το τέλος της ΜΕΙΙΙ περιόδου μέχρι την ανέγερση του ανακτόρου στην ΥΕΙΙΙΑ. Αναμφισβήτητα το κύριο σημείο, που μας επιτρέπει να συζητήσουμε ως προς τα τεθέντα ερωτήματα, είναι εάν το Βόρειο Νεκροταφείο υπήρξε ο χώρος ταφής μίας ανερχόμενης κοινωνικής ομάδας. Η απάντηση όμως μπορεί να δοθεί μόνο με την σφαιρική ανάλυση των ταφικών εθίμων, που θα περιλάβει την χωρική οργάνωση του νεκροταφείου, τους διαφόρους τύπους τάφων και τρόπων ταφής, καθώς και την κατανομή των κτερισμάτων. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουμε να διαπιστώσουμε πιθανές διαφοροποιήσεις με βάση όχι μόνο την κοινωνική θέση (εάν και εφόσον μπορούμε να την προσδιορίσουμε με βάση τα ταφικά έθιμα), αλλά και την ηλικία, το φύλο και τις σχέσεις συγγένειας, και να κατανοήσουμε τις κοινωνικές διεργασίες στον Άγιο Βασίλειο στην πρώιμη μυκηναϊκή εποχή.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η Σοφία Βουτσάκη είναι Τακτική Καθηγήτρια Ελληνικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χρόνινγκεν της Ολλανδίας. Ειδικεύεται στην ελληνική προϊστορική αρχαιολογία, στη θεωρία της αρχαιολογίας, και κυρίως στη μελέτη των ταφικών εθίμων, την εφαρμογή φυσικών μεθόδων στην αρχαιολογία και την ιστορία της ελληνικής αρχαιολογίας. Αποφοίτησε από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Εργάστηκε στη Σχολή Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και στο Newnham College. Έχει διευθύνει διεπιστημονικά ερευνητικά προγράμματα, και πρόσφατα ολοκλήρωσε την ανασκαφή του πρώιμου μυκηναϊκού νεκροταφείου στον Άγιο Βασίλειο στη Λακωνία καθώς και την έρευνα επιφάνειας γύρω από τον οικισμό. Έχει συν-επιμεληθεί την έκδοση συλλογικών τόμων και έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σχετικά με την προϊστορία της νότιας ηπειρωτικής Ελλάδας, την ερμηνεία ταφικών πρακτικών, την εφαρμογή νέων επιστημονικών μεθόδων και την ιστορία της ελληνικής αρχαιολογίας.

Period	23-Nov-2022
Event title	Αρχαιολογική Εταιρεία. Ανασκαφές σε εξέλιξη. (Αthens Archaeological Society. Excavations in progress): Νέες έρευνες και ευρήματα. (New projects and findings)
Event type	Seminar
Location	Athens, GreeceShow on map
Degree of Recognition	International