B cell targeting in Sjögren's syndrome: clues to pathogenesis

Het syndroom van Sjögren (SS) is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door ontstekingsinfiltraten in de exocriene klieren, in het bijzonder in de speeksel- en traanklieren. Het merendeel van de patiënten ondervindt hinder van een droge mond en droge ogen. Vaak zijn daarnaast ook algemeen lichamelijke manifestaties aanwezig, zoals vermoeidheid, gewrichtspijn en spierpijn. Samen met de aan de droogheid gerelateerde klachten, leiden deze manifestaties tot een verminderde kwaliteit van leven. Een belangrijke complicatie van SS is de ontwikkeling van een kwaadaardige afwijking uitgaande van lymfeklierweefsel in de speekselklieren, in het bijzonder, het zogenaamde mucosageassocieerde lymfoidweefsel (MALT) lymfoom. Er bestaat nog geen erkende causale behandeling voor SS. Recent zijn mogelijkheden geïntroduceerd om, door gebruik te maken van antilichamen, de ziekteactiviteit te remmen en verdere progressie van SS te voorkomen. Van rituximab, een monoklonaal antilichaam gericht tegen het CD20 eiwit op B-cellen, zijn klinisch gunstige resultaten in verschillende studies getoond. Mijn onderzoeksproject heeft zich gericht op de immuno(histo)logische effecten van B-cel depletie middels rituximab in patiënten met SS, zowel op serologisch als histopathologisch (gl. parotidea) niveau. Mijn onderzoek toont aan dat een behandeling met rituximab leidt tot een verbetering van het ontstekingsproces in de speekselklier. Ook alternatieve therapeutische targets (BAFF, IL-6) worden in het proefschrift beschreven. Daarnaast is onderzocht hoe in SS patiënten een MALT-lymfoom het beste kan worden behandeld, ook in deze behandeling speelt rituximab een rol. Het onderzoek laat zien dat bij Sjögren syndroom patiënten met een MALT-lymfoom onder voorwaarden een “afwachtend beleid” is gerechtvaardigd.