De kracht van de algemene voorziening: Een kwalitatief onderzoek naar de sociale samenhang binnen twee algemene voorzieningen in de stad Groningen

Van de participatiesamenleving wordt verwacht dat zorg en begeleiding meer binnen de sociale omgeving wordt gegeven dan dat het gedaan werd ten tijde van de verzorgingsstaat. Het innovatieatelier sociaal domein van de gemeente Groningen heeft een verschuiving van zorg voor ogen, waarbij de inzet van specialistische zorg afneemt en laagdrempelige ondersteuning in de wijk toeneemt. Daarom wil de gemeente Groningen meer aandacht geven aan algemene voorzieningen. Algemene voorzieningen zijn voorzieningen die laagdrempelig zijn, waar iedereen die maatschappelijke ondersteuning nodig heeft welkom is en waar mensen zonder indicatie terecht kunnen. De gemeente Groningen wil graag meer inzicht in de werkzame bestanddelen van de algemene voorzieningen. Daarom is in dit onderzoek de mate van sociale samenhang binnen twee algemene voorzieningen onderzocht. Sociale samenhang, wat collectieve verbanden in de samenleving zijn, bestaat uit verschillende kernelementen namelijk, participatie, vertrouwen, sociale integratie en sociaal kapitaal. De verwachting is dat participatie bij een algemene voorziening leidt tot meer vertrouwen in de medemens en de sociale integratie vergroot binnen de voorziening. Vervolgens leiden vertrouwen en sociale integratie tot meer sociaal kapitaal. Met sociaal kapitaal worden sociale netwerken en hulpbronnen bedoeld. De centrale vraagstelling in dit onderzoek is:
Wat is de bijdrage van participeren binnen algemene voorzieningen voor de deelnemers op het gebied van vertrouwen, sociale integratie en sociaal kapitaal?
De centrale onderzoeksvraag is aan de hand van een kwantitatieve en twee kwalitatieve onderzoeksmethoden beantwoord. Middels een vragenlijst bij de Wiershoeck en Kringloop Plus, een focusgroep met de coördinatoren van beide algemene voorzieningen, en diepte-interviews met elf deelnemers van de twee algemene voorzieningen, is getracht in kaart te brengen wat participatie oplevert op het gebied van vertrouwen, sociale integratie en sociaal kapitaal.
Uit de resultaten komt naar voren dat participeren bij de algemene voorziening een positieve invloed heeft op de deelnemers van de twee algemene voorzieningen. Participanten geven het beeld dat zij de algemene voorziening een fijne plek vinden waarin er vertrouwen heerst in de medemens. Daarnaast geven de participanten aan dat zij zich onderdeel voelen van de groep. De contacten die zijn ontstaan door hun deelname aan de voorziening, zorgt voor hulp op de werkplek maar soms ook in de thuissituatie. Het beeld dat geschetst wordt door de participanten over de algemene voorziening, is dus een positief beeld. Binnen de algemene voorziening voelen ze zich gezien en gewaardeerd. Deelname geeft hen een nuttig en zinvol gevoel en het is een bron van sociale contacten. In hoeverre de bepaalde kernelementen zijn toegenomen door deelname aan de algemene voorziening kan niet met zekerheid gesteld worden. Er kan echter wel geconcludeerd worden dat er zeker een bepaalde mate van sociale samenhang bestaat binnen de twee algemene voorzieningen.
Tot slot zijn er een aantal aanbevelingen gedaan waarvan de volgende de belangrijkste zijn: (1) onderzoek verrichten welke bijdrage sociale samenhang heeft op de deelnemers van de algemene voorzieningen door een voor- en nameting te doen bij de deelnemers, (2) vervolgonderzoek verrichten naar welke populatie baat heeft bij deelname aan algemene voorzieningen, en (3) de zichtbaarheid vergroten van algemene voorzieningen waardoor meer mensen hun weg ernaartoe weten te vinden.