De nieuwe professional ‘Wijkwerker informele zorg’ in de WIJ-teams

Samenvatting

In april 2015 zijn de multidisciplinaire WIJ-teams in de stad Groningen uitgebreid met een nieuwe professional ‘wijkwerker informele zorg’. De wijkwerkers informele zorg werken vanuit Humanitas en zijn gericht op de volgende doelen:
• meer mantelzorgers eerder bereiken,
• de positie van de mantelzorger versterken,
• meer gebruik maken van informele zorg en vrijwillige inzet door buurtbewoners en professionals,
• het bevorderen van de aansluiting en samenwerking tussen informele en formele zorg.
Dit onderzoek richt zich op het evalueren van de realisatie van de beoogde doelen van de nieuwe professional wijkwerker informele zorg. Het doel van het onderzoek is om de inzet van de wijkwerker informele zorg te evalueren en te onderzoeken welke factoren hierop van invloed kunnen zijn. De hoofdvraag in dit onderzoek is:
In hoeverre hebben de wijkwerkers informele zorg de beoogde doelen bereikt en welke factoren zijn hierop van invloed?
Voor het beantwoorden van de hoofdvraag is gekozen voor een kwalitatieve onderzoeksmethode. De data zijn verzameld aan de hand van 19 interviews met participanten die betrokken zijn bij de inzet van de wijkwerker informele zorg. De interviews zijn geanalyseerd aan de hand van de analysemethode ‘realistisch evalueren’.
In de interviews zijn onderwerpen besproken vanuit de literatuur die mogelijk invloed hebben op de mate waarin de wijkwerker informele zorg de beoogde doelen tot nu toe heeft kunnen realiseren. Namelijk: (1) acceptatie van een nieuwe functie, samenwerking waarbij de voorwaarden van (2) een gedeelde visie, (3) de mate van deprofessionalisering en (4) de mate van overleg bestaan, en (5) de sturing vanuit de sociale ordes van het sociologische OMOP-model.
Uit de resultaten komt naar voren dat de wijkwerkers informele zorg de beoogde doelen nog niet volledig hebben gerealiseerd maar hier wel mee bezig zijn geweest. De bevindingen uit de interviews met de participanten geven aanleiding om te concluderen dat de wijkwerkers informele zorg een meerwaarde hebben voor de waardering en ondersteuning van mantelzorgers. De resultaten met betrekking tot de het bevorderen van het gebruik maken van informele zorg en de aansluiting en samenwerking tussen formele en informele zorg wijzen erop dat verschillende onderwerpen een stimulerende of belemmerende invloed kunnen hebben. Volgens de participanten worden de wijkwerkers informele zorg over het algemeen geaccepteerd door de WIJ-team leden maar worden ze niet door alle participanten als volwaardig lid beschouwd. Bovendien laten de resulaten zien dat er verschillende visies bestaan op het gebied van welzijn, zorg en informele zorg onder de WIJ-team leden en dat de mate van deprofessionalisering beperkt is. Volgens de participanten is de mate waarin overlegd wordt in de teams voldoende. Hierbij stellen de participanten dat overleg bijdraagt aan het bevorderen van de inzet van informele zorg en vrijwillige inzet. Vervolgens laten de resultaten zien dat de participanten tot verschillende sociale ordes behoren en dat er sturing en inbreng bestaat vanuit de sociale ordes Organisaties en Overheid. Tot slot laten de resultaten zien dat er nog een aantal factoren bestaat dat van invloed kan zijn op de mate waarin de wijkwerkers informele zorg de beoogde doelen hebben kunnen realiseren. Namelijk de context, die onder andere de bestaansduur van een team en de hoeveelheid leden waaruit een team bestaat, omvat, de mate van vertrouwen in en ervaring met vrijwilligers, het bestaan van verschillende visies op de functie en de zichtbaarheid van de wijkwerker informele zorg in de WIJ-teams.
Samenvattend kan gesteld worden dat het onderzoeksmodel op basis van de literatuur een passend model gebleken is voor dit onderzoek. Alle onderwerpen blijken in zekere mate invloed te hebben op het nastreven en het realiseren van de beoogde doelen en beantwoorden daarmee grotendeels de hoofdvraag.
De belangrijkste aanbeveling van dit onderzoek voor de gemeente Groningen, de moederorganisaties van de zorgprofessionals en de WIJ-teams is dat er meer duidelijkheid gecreëerd zou kunnen worden over de mate van sturing en inbreng. Belangrijk is hierbij dat goed nagedacht wordt over eventuele vermindering van sturing en inbreng of dat er juist gebruik gemaakt gaat worden van de deskundigheid en kennis op basis van de sturing en inbreng. Dit zou bevorderend kunnen zijn voor de ontwikkeling van de WIJ-teams.