Duurzaam maar niet biologisch. Certificeren van duurzaamheid in de grondgebonden landbouw

Duurzaam is een trend. Zo ook in de landbouw. Het aantal innovatieve initiatieven met een duurzaam kaliber in de agrarische sector stijgt. In tegenstelling tot biologische initiatieven en producten, zijn duurzame initiatieven nog niet toetsbaar en erkend. Fiscaal is het moeilijk duurzame initiatieven te belonen met belastingvoordelen, subsidies en hogere prijzen voor producten. Veel reguliere agrariërs bedrijven echter op duurzame wijze hun onderneming op verschillende niveau's en onderscheiden zich daarbij van anderen. Hoe maak je dit duurzaam ondernemen transparant? Dit rapport gaat in op certificering van duurzaam agrarisch entrepreneurschap in de grondgebonden landbouw. De volgende vraag staat in dit rapport centraal: Hoe kunnen (groepen van) bedrijven in de grondgebonden landbouw duurzaam entrepreneurschap zichtbaar maken middels certificering en in welke mate kunnen bestaande certificeringmethoden daaraan bijdragen? Met behulp van door Dekking et al. (2007) geïdentificeerde duurzaamheidcriteria is onderzocht of duurzaamheid gecertificeerd kan worden. Allereerst is de rol van certificering gedefinieerd. Een certificeringsysteem is een bedrijf of stichting die een bepaald certificeringschema maakt, promoot en onderhoudt. Uit de literatuurstudie blijkt dat certificering een belangrijke rol kan spelen bij het wegnemen van ongelijkheid in informatievoorziening tussen producenten en eindgebruikers van agrarische producten. Certificering kan eindgebruikers een betere garantie bieden dat producten volgens bepaalde criteria geproduceerd zijn. Het speelt vooral een belangrijke rol als de afstand tussen de producent en eindgebruiker groot is. Om aan te kunnen geven welke mogelijkheden tot certificering van duurzaamheid bestaan, is een verkennend onderzoek uitgevoerd naar beschikbare certificeringschema’s. De Stichting Milieukeur blijkt momenteel het enige certificeringsysteem te zijn dat mogelijkheden biedt tot certificering van duurzame grondgebonden landbouw in Nederland. Vooral voor de akkerbouw en tuinbouw kunnen legio producten gecertificeerd worden. Voor de veehouderij is er sinds maart 2008 bij de Stichting Milieukeur ook een certificeringschema beschikbaar. Via dit schema kunnen melkveehouders een duurzaam ingerichte stal laten certificeren. Agrariërs die duurzame investeringen doen kunnen bovendien in aanmerking komen voor belastingaftrek via de regelingen Vamil en MIA. Vamil staat voor willekeurige afschrijving milieu-investering en MIA staat voor milieu-investeringsaftrek. Als slot van dit onderzoek is een benchmark uitgevoerd. De certificeringscriteria voor duurzame grondgebonden landbouw zijn vergeleken met certificeringschema’s voor duurzaam beheer van bos en regenwouden en duurzame teelt van palmolie en soja. De belangrijkste conclusie is dat geen van de certificeringschema’s veel aandacht besteedt aan de duurzaamheid van geproduceerd kapitaal. Geproduceerd kapitaal zijn gebouwen, machines, en alle overige infrastructuur die bedrijven nodig hebben om te opereren. Ik heb geen goede argumenten kunnen vinden waarom dit onderdeel van het ecologische economisch productiemodel niet van belang zou zijn voor deze certificeringschema’s. De centrale vraag was hoe bedrijven in de grondgebonden landbouw duurzaamheid zichtbaar kunnen maken door certificering. In Nederland bestaat één organisatie die concrete mogelijkheden biedt tot certificering van duurzaamheid vanuit een gangbaar agrarisch perspectief: de Stichting Milieukeur. De groep agrariërs die betoogt dat een gedeelte van hun activiteiten ook duurzaam zijn, raad ik aan om in contact te treden met de Stichting Milieukeur (SMK). Er liggen mogelijkheden voor agrariërs uit de grondgebonden landbouw die willen investeren in duurzaamheid.