Kleine klassen, extra handen … beter onderwijs en betere resultaten?

Over de kwaliteit van het onderwijs hebben veel mensen iets te zeggen. Over één ding zijn ze het eens, de kwaliteit moet zo hoog mogelijk zijn, zodat alle kinderen de aandacht krijgen die ze nodig hebben. Over andere zaken is vaak discussie; wordt die kwaliteit altijd en overal geboden, is de kwaliteit van het onderwijs eigenlijk te beïnvloeden en, zo ja, door wie dan en welke maatregelen zijn het meest effectief? Jarenlang onderzoek naar ‘onderwijseffectiviteit’ laat zien dat uiteindelijk het didactisch handelen van de leerkracht – hoe de leerkracht uitlegt, contact met de leerlingen heeft, oog heeft voor verschillen tussen leerlingen en daarnaar handelt – de belangrijkste factor is als je praat over onderwijskwaliteit. Maar een leerkracht werkt niet op een eiland en is geen robot die in alle omstandigheden zijn of haar werk hetzelfde doet. Bepaald schoolbeleid kan de gang van zaken in de groep positief of negatief beïnvloeden. Gebrekkige leermiddelen, collegiale ondersteuning, het aantal leerlingen in de groep, de hulp van een onderwijsassistent. Stuk voor stuk voorbeelden van omstandigheden die van invloed kunnen zijn op het werken, leren en spelen van leerkracht en leerlingen. Over de twee laatst genoemde – het leerlingaantal en hulp in de groep – gaat deze brochure. Welke invloed hebben zij op de gang van zaken in de groep en is er sprake van bepaalde omstandigheden waaronder leerkrachten optimaal kunnen werken en leerlingen daarvan optimaal profiteren? De brochure is gebaseerd op een 3 jaar durend onderzoek naar de gevolgen van klassenverkleining uitgevoerd door het GION, instituut voor onderzoek in het onderwijs, verbonden aan de Rijkuniversiteit Groningen1.