Naar een beter begrip van de intra-klasse correlatie: Een reactie op de discussiebijdrage “Schoolverschillen en schooleffecten in het voorgezet onderwijs”

In de discussiebijdrage “Schoolverschillen en schooleffecten in het voorgezet
onderwijs” (Lek, Feskens, & Scheerens, 2020) wordt gewezen op enkele voorbeelden waarin onderzoekers of beleidsmakers blijk hebben gegeven nog onvoldoende grip te hebben op gepresenteerde intraklasse correlaties. In deze reactie beschrijf ik de noodzaak om een veel explicieter onderscheid te maken tussen de intra-klasse correlatie als een generieke maat voor de mate van afhankelijkheid van hiërarchisch gestructureerde data en het onderliggende
statistische meerniveau-model en benoem ik een aantal misinterpretaties van de intraklasse correlatie uit de discussiebijdrage. Ik ga in op drie thema’s, namelijk: 1) De intraklasse correlatie is een generieke parameter die gebruikt kan worden voor het beschrijven van variantiecomponenten uit verschillende statistische meerniveau-modellen voor hiërarchisch gestructureerde data. 2) Een intra-klasse correlatie als verhouding tussen variantiecomponenten kan niet rekening houden met eventuele correctiefactoren zoals initiële prestaties, andere kenmerken van
leerlingen of schoolsystemen; dat kan alleen in het onderliggende meerniveau-model. 3) De intra-klasse correlatie is geen geschikte maat om de grootte van verschillen in prestaties tussen scholen tussen verschillende landen te vergelijken. Ten slotte roep ik auteurs van onderzoeksverslagen op om veel explicieter te zijn dan tot nu toe gebruikelijk in de specificatie van het onderliggende meerniveau-model. Het is belangrijk om enerzijds duidelijk te
maken naar welk hiërarchisch niveau de intraklasse correlatie verwijst en anderzijds of correctiefactoren in het onderliggende model zijn toegepast en welke dat zijn.