Participation of the visually impaired elderly: determinants and intervention

Door de vergrijzing neemt het aantal ouderen met een visuele beperking toe. Het is de vraag in hoeverre ouderen in hun dagelijks leven hiervan hinder ondervinden en in welke mate ze nog meedoen in de maatschappij. Het doel van dit proefschrift is: (1) inzicht krijgen in de mate van participatie van visueel beperkte ouderen en determinanten; en (2) het ontwikkelen en testen van een multidisciplinair groepsrevalidatieprogramma ter bevordering van participatie. Voor het onderzoek zijn 173 visueel beperkte ouderen vanaf 55 jaar geïncludeerd. Data met betrekking tot de mate van participatie, ervaren beperkingen in participatie en eenzaamheid, evenals de determinanten, zijn verzameld door middel van telefonische interviews. Op basis van deze interviews, een drietal focusgroep interviews en een expertmeeting is het groepsrevalidatieprogramma Actief Meedoen ontwikkeld. Dit programma bestaat uit: (1) training van praktische vaardigheden; (2) educatie, uitwisseling en counseling van probleem-oplossende vaardigheden; (3) werken aan individuele- en groepsdoelen; en (4) een thuisbeweegprogramma. In een pilot interventiestudie met 29 deelnemers is de effectiviteit op zowel de participatie als op fysiek en psychosociaal functioneren onderzocht. De resultaten tonen aan dat visueel beperkte ouderen veel beperkingen in participatie ervaren. Desondanks participeren ze in de maatschappij, maar wel minder dan ziende leeftijdsgenoten en ze zijn ook vaker eenzaam. Het belang dat aan participatie gehecht wordt is een belangrijke beïnvloedende factor van participatie evenals het fysiek, sociaal en psychisch functioneren. Actief Meedoen heeft een positief effect op de subjectieve aspecten van participatie, zoals ervaren beperkingen, tevredenheid en autonomie. Tevens bevordert Actief Meedoen het fysiek en psychosociaal functioneren van de deelnemers.