Starbursts and gas dynamics in low-mass galaxies

In het leven van het Universum speelt het stervormingsproces een fundamentele rol in de groei en vorming van sterrenstelsels, en bepaalt het grotendeels de waargenomen kenmerken van nabijgelegen sterrenstelsels in het huidige kosmische tijdperk. In mijn proefschrift heb ik de structuur en evolutie van dwergstelsels bestudeerd. Dit zijn kleine sterrenstelsels die minder dan 1 miljard sterren bevatten en een fysieke omvang hebben die ongeveer 20 keer kleiner is dan de Melkweg. In het bijzonder heb ik me gericht op dwergstelsels die sterren vormen in een ongebruikelijk hoog tempo, die starbursting dwergstelsels genoemd worden. Deze objecten zijn zeldzaam in het huidige kosmische tijdperk maar kwamen veel vaker voor toen het Heelal jonger was en de eerste kleine sterrenstelsels zich vormden vanuit het oergas. Nabijgelegen starbursting dwergstelsels leveren dus cruciale informatie voor het begrip van de processen die een starburst in gang zetten tijdens verschillende kosmische tijdperken. In mijn proefschrift laat ik zien dat er een sterke relatie bestaat tussen de stervormende activiteit in dwergstelsels en hun interne dynamiek, die bepaald wordt door de verdeling van de lichtgevende massa (die voornamelijk bestaat uit sterren en gas) en van de mysterieuze donkere materie. De totale massa (lichtgevend en donker) in starbursting dwergstelsels is sterk geconcentreerd in het centrum van het stelsel. Wanneer de starburstperiode eindigt evolueren deze stelsels waarschijnlijk naar een speciale familie van “compacte” sterrenstelsels, met een soortgelijke centrale massaconcentratie. Bovendien wordt de starburst waarschijnlijk in gang gezet door externe mechanismen als interacties en fusies tussen dwergstelsels. Deze resultaten werpen nieuw licht op de algemene evolutie van dwergstelsels.