Tien jaren die faalden: wie redt de jaren zeventig?

Het is hoog tijd voor een nuchtere beschouwing van de jaren zeventig, maar een poging tot eerherstel voor die 'rode' jaren, strandt in ouderwetse drammerigheid.

Eerherstel voor de jaren zeventig, dat is het streven van de 'Politieke Vrienden van de Jaren Zeventig' - een initiatief van GroenLinks-senator Jos van der Lans en de journalist en filosoof Antoine Verbij, dat onder anderen wordt gesteund door de publicisten Pieter Hilhorst en Dick Pels, de GroenLinks-politica Femke Halsema en enkele coryfeeen uit die voorbije periode: Hedy d'Ancona, Anja Meulenbelt en Ed van Thijn. De jaren zeventig zijn volgens hen in het verdomhoekje gekomen door toedoen van rechts, in het bijzonder door Fortuyn. 'Het ontsporen van de verzorgingsstaat, het mislukken van de multiculturele samenleving, de teloorgang van normen en waarden - het is inmiddels normaal geworden om de 'linkse kerk' die vanaf de jaren zeventig het land domineerde, daarvan de schuld te geven. Dat stoort ons buitengewoon.'

In een Manifest voor de jaren zeventig zetten Van der Lans en Verbij hun rehabilitatiepoging kracht bij. De tekst is grotendeels ontleend aan het tegelijkertijd verschenen boek Tien rode jaren. Links radicalisme in Nederland 1970-1980, waarvoor Verbij alleen tekende. In het manifest wijst het tweetal verontwaardigd de aanklacht van neoconservatieve zijde van de hand dat de morele verloedering van tegenwoordig (de doorgeschoten tolerantie, de teloorgang van het burgerlijk fatsoen, de uitholling van normen en waarden) in dit decennium zou wortelen. Zij slaan daarbij de aanmatigende en zelfgenoegzame toon aan die het linkse activisme voor velen destijds vaak zo onuitstaanbaar maakte: in het geincrimineerde tijdvak zou juist de basis zijn gelegd 'voor een open samenleving getekend door modern-humane omgangsvormen, met ruimte voor mondigheid en oprechte zorg om de kwetsbaarheid van mens en milieu'. Deze opvatting is niet alleen pretentieus, maar ook nogal ahistorisch - een ander kenmerk van links uit die tijd. De indruk wordt gewekt dat in 1970 (of preciezer: met de bezetting van het Maagdenhuis in mei 1969) de progressieve jaartelling begint, en dat alles wat daarvoor is gebeurd tot de donkere prehistorie moet worden gerekend - alsof bijvoorbeeld de omgangsvormen voor 1970 minder humaan waren en de zorg voor de mens minder oprecht.