Advances in complex endovascular aortic surgery

De endovasculaire behandelmogelijkheden van zowel aneurysmatisch als occlusief centraal vaatlijden ontwikkelen zich razendsnel. Verbeterde beeldvorming, materialen, endovasculaire technieken, per-operatieve zorg en preventie van complicaties hebben er toe geleid dat de vaatchirurgie zich begeeft richting een volledig endovasculaire aanpak. Dit geldt zowel voor veneuze (hoewel niet besproken in dit proefschrift), occlusieve en aneurysmatische pathologie. Dit proefschrift laat zien dat intra-operatieve cone-beam CT een waardevolle toevoeging is die vroege complicaties kan detecteren en de contrast dosering significant doet afnemen. Zowel de korte- als middel-lange termijn resultaten van de Fenestrated Anaconda zijn veelbelovend. Het gebruik van zogenaamde ‘chimney’-grafts samen met EVAS (endovascular aneurysm sealing) en de CERAB techniek (Covered Endovascular Reconstruction of the Aortic Bifurcation) is een nieuwe behandeloptie voor complexe anatomie. Hoog risico patienten met uitgebreide co-morbiditeit kunnen endovasculair behandeld worden met een lage peri-operatieve mortaliteit. Spinale ischemie na endovasculaire aorta chirurgie is zeldzaam. De gebruikte preventieve protocollen varieren aanzienlijk in de literatuur. Op basis van de huidige data is het gebruik van selectieve spinale drains, het vermijden van hypotensie en milde hypothermie te verdedigen. Door deze zullen in de toekomst nog slechts een enkele patienten niet voor endovasculaire behandeling in aanmerking komen. Wel moeten we ervoor waken dat voor deze enkeling, vaak met uitdagende anatomie, een goed alternatief blijft bestaan en de open chirurgische vaardigheden niet verloren gaan.