Juristen als rekenmeesters: Over de kwantitatieve analyse van jurisprudentie

Moet een goed jurist kunnen rekenen? Uit het door Jan Brouwer samengestelde boek Wat maakt een goed jurist? blijkt dat niet direct. Geen van de meer dan veertig juristen die daarin aan het woord komen, benadrukt het belang van cijfermatig inzicht. Ook binnen het juridische onderzoek en onderwijs komen getallen eigenlijk nauwelijks aan bod. Kwantitatieve analyses en statistiek spelen binnen de rechtswetenschap slechts een geringe rol. Juristen analyseren geen grote datasets of big data zoals andere wetenschappers, maar veelal één vonnis, arrest of uitspraak. Juristen zetten zich vaak aan een annotatie, waarin zij de gerechtelijke uitspraak plaatsen in een groter juridisch raamwerk en vervolgens kritisch becommentariëren. Bij het schrijven van annotaties is geen sprake van rekenwerk, want n=1. Toch wordt er in Nederland steeds meer aandacht geschonken aan de mogelijkheden van kwantitatieve onderzoeksmethoden binnen de juridische wereld. Er verschijnen interessante publicaties, zoals bijvoorbeeld Kansen voorJuristen. Daarin bespreekt Bijleveld de basisbeginselen van de statistiek, om juristen in staat te stellen om ‘onderzoeksresultaten zoals die in de strafpraktijk voorkomen’ te begrijpen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de resultaten van een DNA-onderzoek of een Osloconfrontatie.Juristenworden, zoals Bijleveld terecht opmerkt, tijdens hun studie niet getraind om deze resultaten op hun waarde te schatten. Ook anderen wijzen op de kansen die statistische onderzoeksmethoden bieden voor de rechtswetenschap. Zo wijst bijvoorbeeld de civilist Van Boom op de mogelijkheden van empirisch onderzoek binnen het privaatrecht, waaronder de statistische analyse van jurisprudentie.