Meesterwerken met ezelsoren: Bewerkingen van literaire klassiekers voor kinderen 1850-1950

Reynaert de vos, Tijl Uilenspiegel, Robinson Crusoë - wie kent ze niet? Sommige namen uit oude verhalen staan in ons collectieve geheugen gegrift. Maar je kunt je afvragen of we wel allemaal dezelfde Reynaert, dezelfde Tijl, dezelfde Robinson, Gulliver, Münchhausen en Don Quichot kennen. Bijna niemand kent ze namelijk nog uit de oorspronkelijke verhalen, die soms honderden jaren geleden ontstaan of geschreven zijn. De meesten van ons kennen de figuren uit hervertellingen, bewerkingen waarin de oude helden in nieuwe jasjes zijn gestoken. Vaak zijn dat bewerkingen voor kinderen. Deze kinderboekbewerkingen bieden elke nieuwe generatie lezers een nieuwe generatie helden. Helden, die soms net zoveel van hun literaire voorvaderen verschillen als familieleden van elkaar. Het bewerken van verhalen uit de wereldliteratuur is van alle tijden. Steeds opnieuw zijn oeroude scheppingsverhalen, Oudhollandse volksvertellingen, negentiende-eeuwse avonturenromans, geschiedverhalen, Griekse mythen, Bijbelverhalen, sagen, legenden, fabels, sprookjes en ‘klassiekers’ als de Reynaert, Robinson Crusoe en Gulliver’s travels aangepast aan een nieuw publiek in een andere tijd. De bewerkingen zorgen ervoor dat de oorspronkelijke teksten voortleven. En omdat zij steeds opnieuw worden aangepast aan heersende pedagogische, educatieve, maatschappelijke, (jeugd)literaire en zelfs economische opvattingen vormen zij prachtige bronnen van informatie die opvattingen over het kind, opvoeding, onderwijs en literatuur aan het licht kunnen brengen. In Meesterwerken met ezelsoren laat Sanne Parlevliet zien hoe bewerkingen van literaire ‘klassiekers’ zich gedurende de periode 1850-1950 in een wankel evenwicht bevonden tussen moralisme en vermaak, het boek als gevaar en het boek als bescherming, massaproductie en literatuur, ethiek en esthetiek.