Re-framing the pícaro: the transient marginal of early modern Madrid between possible world and agent perspective

Konstantin Mierau beschrijft in zijn proefschrift de literaire representatie van de doorreizende marginale personen van vroegmodern Madrid. Hij doet dat aan de hand van prominente teksten uit de eerste generatie van representaties van Madrid in de verhalende literatuur, o.a. de Guzmán de Alfarache (1599), de Guía y avisos de forasteros (1620), en de Historias peregrinas y ejemplares (1623). De ‘pícaro’, het archetypische Spaanse literaire personage, hetzij in de schelmenroman waar hij als verteller optreedt hetzij in andere genres, wordt vaak door geschiedkundigen gebruikt om de hiaten op te vullen in de geschiedenis van de arme, tijdelijk in de stad verblijvende, onderlaag. Echter, als een literair personage wordt gebruikt om de geschiedenis van een sociaal actor te schrijven, is het niet mogelijk om de vele manipulaties, selecties en omissies te analyseren die het proces van literaire representatie kenmerken. Geïnspireerd door de benadering van microgeschiedenis heeft Mierau ervoor gekozen om verschillende bronnen in de studie te betrekken en te analyseren: literaire teksten, verklaringen en bidschriften van politiefunctionarissen, verordeningen van het stadsbestuur, de administratie van strafzaken en getuigenisverklaringen in een strafzaak rond een rondreizend crimineel netwerk dat rond de eeuwwisseling actief was in Madrid. De literaire teksten presenteren mogelijke werelden, die op velerlei wijzen verschillen van de percepties van historische actoren in de stad. Een studie naar de literaire werelden enerzijds en de deelnemersperspectieven anderzijds, toont aan dat in de literaire teksten de stedelijke ruimte wordt herschikt, dat buitenlanders worden weggelaten, en dat herhaalde pogingen door het stadsbestuur om samenscholingen te verbieden niet worden genoemd. Het onthullen van deze betekenisrijke verschillen tussen de literaire stad en de stad zoals deze is waargenomen door deelnemers, opent nieuwe paden in de bestudering van literaire representatie en haar rol in de uitonderhandeling van de vroegmoderne stedelijke sociale ruimte.