Sporenmetalen, de oceaan en een veranderende wereld: de kracht van de allerkleinsten

Leven in de oceaan, of leven in het algemeen, kan niet bestaan zonder metalen. Metalen in het milieu hebben meestal een slechte reputatie omdat ze giftig kunnen zijn en vaak in het milieu komen door vervuiling. Maar een heel aantal metalen hebben twee verschillende gezichten. Ze zijn inderdaad giftig bij hoge concentraties, maar te lage concentraties zijn ook schadelijk. 

Omdat metalen veelal slecht oplosbaar zijn, komen ze in zeewater voor in extreem lage concentraties en zijn het dus met recht sporenmetalen. Lage beschikbaarheid van bio-essentiële sporenmetalen zoals ijzer of mangaan kan bepalend zijn voor de hoeveelheid leven in de oceaan. Hierbij spelen fytoplankton, eencellige algen die meestal niet met het blote oog te zien zijn, een belangrijke rol. Fytoplankton bedrijven fotosynthese (vastleggen van koolstofdioxide in biomassa) en vormen zo de basis van de voedselketen in zee en nemen veel koolstofdioxide op. Hierdoor wordt een grote hoeveelheid koolstof in de oceaan opgeslagen. Dit kunnen fytoplankton niet doen zonder bio-essentiële sporenmetalen en dus hebben veranderingen in de beschikbaarheid van sporenmetalen gevolgen voor het mariene ecosysteem, de productiviteit en koolstofopname van de oceaan. Mariene sporenmetalen zijn dus belangrijk voor het klimaat en de leefbaarheid van onze planeet.

Voor een gezonde planeet is een gezonde oceaan cruciaal, maar de oceaan wordt sterk beïnvloed door klimaatverandering en staat onder toenemende druk door vervuiling en exploitatie. Dit heeft ook gevolgen voor de biogeochemische kringlopen van sporenmetalen en er is dus een sterke wisselwerking tussen sporenmetalen en de veranderende oceaan. Wat de gevolgen zullen zijn voor het functioneren van de oceaan is nog grotendeels onbekend. Een beter begrip van de oceaan is dus essentieel en hierbij mogen we sporenmetalen, ondanks hun lage concentraties, niet over het hoofd zien.