Samenvatting
De seizoencyclus veroorzaakt periodieke omgevingsveranderingen. Hoe verder verwijderd van de evenaar (toenemende breedtegraad) hoe groter de veranderingen, in bijvoorbeeld temperatuur en daglicht, waar levensvormen mee moeten kunnen omgaan. Organismen hebben verscheidene manieren ontwikkeld om deze veranderende omgevingsfactoren te overleven. Een voorbeeld is Nasonia vitripennis, een parasitaire wesp die op verschillende breedtegraden voorkomt. Volwassen vrouwtjes van deze wesp gebruiken de lengte van de dag als een aanwijzing om komende seizoensveranderingen te “voorspellen”. Als de dagen korter worden, leggen ze eitjes die zich tot larven ontwikkelen, die een soort winterslaap beginnen die “diapause” wordt genoemd. In mijn promotieproject heb ik de evolutionaire basis van deze seizoensaanpassing onderzocht. Nadat ik wespenpopulaties van Finland (hoge breedtegraad) tot Zuid Frankrijk (lage breedtegraad) had bemonsterd, stelde ik vrouwtjeswespen bloot aan verschillende daglichtcondities en bekeek de hoeveelheid diapause onder hun nakomelingen. De proeven toonden aan dat een relatief groot aantal vrouwtjes in de noordelijke populaties diapause induceren in hun nakomelingen. Bovendien wordt diapause, vergeleken met zuidelijke populaties, bij relatief langere dagen geïnduceerd. Dit duidt er op dat de aanpassing van wespen gebaseerd is op hun verschil in “interpretatie” van het lichtsignaal en weerspiegelt het feit dat op hogere breedtegraden de winter begint als de dagen nog redelijk lang zijn. Verder onderzoek toonde aan dat een gen, genaamd period betrokken is bij deze respons. Het is interessant dat van dit gen bekend is dat het mede verantwoordelijk is voor het dag-en-nacht ritme, niet alleen van wespen maar ook van mensen en andere zoogdieren. Deze resultaten geven inzicht in de genetische regulatie van dagelijkse- en seizoensritmen en in hoe organismen zich aanpassen aan een veranderend milieu.
Vertaalde titel van de bijdrage | De genetica van de adaptieve reactie op fotoperiode in Nasonia vitripennis |
---|---|
Originele taal-2 | English |
Kwalificatie | Doctor of Philosophy |
Toekennende instantie |
|
Begeleider(s)/adviseur |
|
Datum van toekenning | 26-sep.-2014 |
Plaats van publicatie | [S.l.] |
Uitgever | |
Gedrukte ISBN's | 978-90-367-7290-7 |
Elektronische ISBN's | 978-90-367-7289-1 |
Status | Published - 2014 |