Transnationale werknemers: Nederland in vergelijkend perspectief

De lage geografische arbeidsmobiliteit in Europa is benoemd als een centraal probleem voor de Europese Unie. De uitbreiding van de EU en voortschrijdende globalisering bieden weliswaar nieuwe mogelijkheden voor transnationale werkgelegenheid, maar tot nu toe is weinig bekend over de transnationale werknemers. Eén hypothese is dat transnationale werknemers voornamelijk de ‘elite’ van hoogopgeleide professionals in sterk geglobaliseerde landen zijn. Een rivaliserende hypothese is dat vooral laaggekwalificeerde arbeiders, die werkloosheid in eigen land proberen te ontvluchten door de zich steeds verder openende markten van de Europese Unie te betreden, de meerderheid van de transnationale werknemers vormen. Op basis van data uit de derde ronde (2006/2007) van de European Social Survey, verzameld in 25 landen, onderzoekt dit hoofdstuk deze rivaliserende hypothesen. Multi-niveau logistische regressieanalyse wordt gebruikt om het effect van individuele en landeneffecten op het hebben van transnationale werkervaring te schatten. De analyses laten zien dat 5,8% van de werknemers in Europa gedurende de voorgaande 10 jaar meer dan een half jaar in het buitenland heeft gewerkt. Deze arbeidservaring is binnen en tussen de landen verschillend verdeeld. Over het algemeen zijn hoger opgeleiden vaker in transnationale arbeid actief dan lager opgeleiden, maar juist voor middelbaar en hoger opgeleiden geldt dat transnationale arbeid een manier is om werkloosheid te ontvluchten. Ook werknemers in banen met een hogere beroepsstatus hebben meer transnationale werkervaring. Dit geldt in sterke mate voor Nederland en Centraal- Europese landen, gevolgd door Scandinavië. Specifiek voor Nederland is dat ongeschoolde arbeiders in het bijzonder weinig transnationale werkervaring hebben. Het spiegelbeeld is van toepassing op Zuid- en Oost-Europese landen, waar transnationale werknemers vaker ongeschoolde areiders zijn. In de Angelsaksische landen vinden we tegen de verwachting in een vergelijkbaar patroon