Werk en bijstand: arbeidsmarktstrategieën van gemeenten

In het onderzoek ‘Werk en Bijstand: arbeidsmarktstrategieën van gemeenten’, worden tegen de achtergrond van de invoering van de Wet Werk en Bijstand in 2004 twee thema’s behandeld. In de eerste plaats worden de theoretische en empirische mogelijkheden verkend die gemeenten hebben om de instroom in de bijstand te voorkomen en de uitstroom te bevorderen en daarmee de werking van de lokale arbeidsmarkt te beïnvloeden. Gemeenten blijken onderling te verschillen in de wijze waarop ze beleidsinstrumenten inzetten. Deze verschillen vertonen samenhangen met de regio, de grootteklasse en de politieke samenstelling van de gemeenteraad. Een econometrische analyse wijst uit dat de invloed van gemeenten om de lokale arbeidsmarkt te beïnvloeden gering is en dat de extra toegevoegde waarde van beleidsinstrumenten weliswaar significant, maar klein is. In de tweede plaats is nagegaan hoe gemeenten reageren op toenemende financiële verantwoordelijkheden en beleidsvrijheden als gevolg van processen van decentralisering waarvan de Wet Werk en Bijstand een voorbeeld is. Theoretisch zijn vier uitkomsten mogelijk op basis van twee dimensies: is er sprake van toenemende efficiëntie of juist niet en is er sprake van kleiner wordende onderlinge verschillen (convergentie) of worden de onderlinge verschillen juist groter (divergentie)? Een empirische verkenning laat zien dat de efficiëntie van gemeenten als gevolg van de toegenomen verantwoordelijkheden is toegenomen, ondanks dat deze in de aanvangssituatie hoog is. Tegelijk is er sprake van convergentie en worden de onderlinge verschillen tussen gemeenten kleiner.